Sytuacja prasy lokalnej w Niemczech i wyzwania w dobie cyfryzacji
#Niemcy #prasa #ekspertyza #prasalokalna #cyfryzacja
Pod koniec marca 2023 r. ukazała się w Niemczech ekspertyza na temat „sytuacji lokalnej prasy i jej wyzwań w dobie cyfryzacji”. Przedstawia ona wyniki badań przeprowadzonych przez DIW Econ GmbH – das Consulting-Unternehmen des DIW Berlin na zlecenie pełnomocnika rządu federalnego ds. kultury i mediów (BKM) Claudii Roth. Ekspertyza posłuży jako podstawa naukowa raportu rządu dotyczącego sytuacji mediów w Niemczech, sporządzonego na zlecenie Bundestagu.
Ekspertyza zawiera obszerną analizę aktualnej sytuacji oraz tendencji rozwojowych prasy lokalnej w Niemczech pod kątem zmiany zachowań i zapotrzebowań odbiorców; omawia też różne modele jej finansowania przez państwo.
W ekspertyzie stwierdzono, że od kilku lat dziennikarstwo lokalne musiało mierzyć się z trudnymi wyzwaniami, które zagrażały egzystencji wydawnictw prasowych pod względem gospodarczym i potencjalnie ograniczały ofertę informacyjną oraz różnorodność opinii. W analizie wzięto pod uwagę zarówno klasyczne produkty drukowane lokalnej prasy (dzienniki lokalne i regionalne, gazety z ogłoszeniami i czasopisma oraz ich wydania elektroniczne), jak również cyfrowe oferty. Analiza opierała się zarówno na istniejących danych statystycznych, jak też na ankietach przeprowadzonych wśród wydawców prasowych na potrzeby ekspertyzy.
Z przeprowadzonej analizy wynika, że popyt na lokalne publikacje prasowe w ostatnim czasie uległ znaczącym zmianom. Zainteresowanie młodych ludzi przenosi się coraz bardziej z klasycznych produktów drukowanych na oferty cyfrowe. Wydania drukowane odnotowały w ciągu ostatnich 10 lat wyraźną tendencję spadkową; to samo dotyczy także liczby osób zatrudnionych w redakcjach lokalnych, podczas gdy nakłady wydań internetowych w tym czasie wzrastały.
Ponadto obroty handlowe gazet, czasopism i dzienników z ogłoszeniami ustawicznie malały, co było związane zwłaszcza ze spadkiem przychodów z reklam. Jednocześnie dało się zauważyć silny wzrost kosztów produkcji klasycznych wydawnictw drukowanych (aż 95% ankietowanych wydawnictw zgłaszało problemy związane z rosnącymi kosztami produkcji i dystrybucji prasy). Zaobserwowano także zwiększoną koncentrację tytułów na rynku prasowym, co często przekładało się na zmniejszenie różnorodności pod względem merytorycznym.
Ekspertyza zawiera ponadto analizę porównawczą modeli wspierania prasy w Niemczech oraz systemów dotacyjnych stosowanych w innych krajach europejskich. Wymieniono kryteria, jakie powinny być brane pod uwagę przy bezpośrednim dotowaniu prasy, i przeprowadzono ekonomiczną analizę środków wsparcia pod względem ryzyka oraz efektywności.
Wskazuje się, że uzupełnieniem powyższej ekspertyzy przy podejmowaniu decyzji dotyczących finansowego wspierania prasy lokalnej na szczeblu federalnym mogą być wyniki ekspertyzy WIK-Consult GmbH, wykonanej na zlecenie Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Ochrony Klimatu pt. „Konieczność i możliwości udzielania federalnego wsparcia dla gospodarki prasowej” z 8.09.2022 r. Przedmiotem analizy były w tym wypadku przesłanki ekonomiczne oraz medioznawcze, a także możliwości regulacji prawnych w tym zakresie. (M. Wagińska-Marzec)
14 kwietnia 2023