Tradycje kolędnicze w Niemczech i „Aktion Dreikönigsingen”
#kolędowanie #tradycja #Niemcy
Według tradycji sięgającej początków XVI w., mali poprzebierani kolędnicy (Sternsinger) − pośród nich „Trzej Królowie” − wędrowali z gwiazdą w okresie od Świąt Bożego Narodzenia do święta Trzech Króli (6 stycznia) przez gminy od domu do domu, śpiewali kolędy, nieśli błogosławieństwo każdemu domostwu i zbierali datki na cele dobroczynne. Zwyczaj kolędowania rozwinął się różnie w krajach na północy i na południu Europy; na północy był praktykowany głównie przez uczniów szkół przyklasztornych, które wraz z nastaniem protestantyzmu utraciły swe dochody. Pod koniec XIX w. niemal zupełnie zanikł i pojawił się ponownie ok. 1920 r. w niektórych miejscowościach skandynawskich, gdzie był pielęgnowany bardziej w miastach niż na wsiach.
W Europie Środkowo-Wschodniej kolędowanie stało się tradycyjnym obyczajem Kościoła rzymskokatolickiego i starokatolickiego. Od poł. XX w. na terenie Niemiec, Austrii i Belgii rozwinął się zwyczaj centralnie organizowanych akcji kolędowych (Sternsingeraktionen) związanych ze zbiórką funduszy na projekty realizowane w krajach rozwijających się, jako pomoc dla dzieci w potrzebie. W Niemczech, Austrii i Szwajcarii oraz w regionie południowego Tyrolu kolędowanie jest organizowane głównie przez parafie katolickie. Kolędującym dzieciom i młodzieży towarzyszą często dorośli; podczas tych wizyt śpiewane są kolędy, odmawia się modlitwę bądź deklamuje wiersze; na drzwiach stawiany jest kredą znak: C+M+B oraz data (rok).
Obecnie kolędowanie w Niemczech określane jest mianem „Aktion Dreikönigsingen”; jest to największa na świecie zorganizowana akcja pomocy, realizowana przez dzieci dla dzieci. Od 2003 r. została ona (wraz z nazwą i logo) objęta ochroną praw autorskich. Podczas pierwszej akcji w 1959 r. w 100 parafiach zebrano łącznie 90 tys. DM (ok. 213 tys. euro). Od 1961 r. do jej organizowania włączył się Bund der Deutschen Katholischen Jugend (BDKJ). Z biegiem czasu akcja coraz bardziej się rozwijała i w 2005 r. uczestniczyło w niej prawie 13 tys. gmin i grup kolędniczych, w których udział wzięło ok. 500 tys. dzieci i 80 tys. dorosłych; zebrano wówczas ok. 47 mln euro. W 2019 r. udało się zebrać prawie 52,4 mln euro, dzięki czemu zrealizowano ok. 1600 projektów w 108 krajach. Środki te były przeznaczone na projekty w zakresie edukacji, zdrowia, wyżywienia i integracji społecznej.
Kolędnicy są tradycyjnie przyjmowani co roku przez kolejnych prezydentów w Pałacu Bellevue (H. Kohla, K. Carstensa, R. Herzoga, J. Raua, H. Köhlera, Ch. Wulffa, J. Gaucka) oraz kanclerzy w Urzędzie Kanclerskim, a także członków rządu federalnego, ministrów, premierów niektórych krajów związkowych i burmistrzów miast. W 2004 r. kolędnicy zostali wyróżnieni Międzynarodową Nagrodą Pokoju Westfalskiego (Internationaler Preis des Westfällischen Friedens).
Każdego roku akcja przebiega pod innym hasłem przewodnim; w związku z tym, że aktualnie w wielu krajach świata toczą się działania wojenne, motto akcji w 2020 r. brzmiało: „Pokój! W Libanie i na świecie” („Frieden! Im Libanon und Weltweit”). W dniu 7 stycznia 2020 r. miało miejsce tradycyjne spotkanie z kanclerz Angelą Merkel (po raz 15), która przyjęła grono 108 kolędników z 27 diecezji. Witając ich podkreśliła, że ich działanie jest czymś więcej niż tylko pielęgnowaniem zwyczaju; jest też wyrazem politycznego zaangażowania i zwrócenia uwagi na bardzo ważne tematy; jest to pomoc dla innych dzieci na świecie. Zwracając się do „Trzech Króli”, mówiła: „Niesiecie przesłanie ludziom, które brzmi, że każdy może coś uczynić”. Młodzi ludzie z Cottbus przypomnieli, że przed 30 laty po raz pierwszy w tej akcji mogli wziąć udział kolędnicy z Niemiec wschodnich, z diecezji Görlitz, których gościł wówczas kanclerz Helmut Kohl.
Kontynuując tradycję, również prezydent Frank-Walter Steinmeier przyjął w tym roku grupę 40 kolędników, którzy przybyli z diecezji Passau (6.01.2020). Doceniając ich dzieło, zauważył: „Waszą gwiazdą wnosicie światło w mroki nocy. Dzięki zebranym przez Was darom zanosicie innym dzieciom nadzieję. Nadzieję na nowe życie”.
Do tej pory w ramach „Aktion Dreikönigsingen” zebrano ogółem ok. 1,19 mld euro; dzięki temu można było zrealizować ponad 75 600 projektów na rzecz dzieci w Afryce, Ameryce Łacińskiej, Azji, Oceanii i Europie Wschodniej.
Mottem 2021 r. jest: „Dać dzieciom oparcie − na Ukrainie i na świecie” („Kindern halt geben − in der Ukraine und weltweit”). Organizatorzy zapewniali wprawdzie, że tegoroczna akcja (mimo pandemii koronawirusa), odbędzie się z zachowaniem reguł dotyczących przestrzegania zasad higieny w związku z COVID-19. Jednak wzrost fali zachorowań i wprowadzenie twardego lockdownu spowodowało, że odwołano tradycyjny sposób kolędowania „od drzwi do drzwi” i zaproponowano rozwiązania alternatywne, m.in. zbiórkę darów poprzez formaty online. Sprawą otwartą jest też na razie kwestia tradycyjnej wizyty u kanclerz Merkel i prezydenta Steinmeiera. (MWM)
https://www.sternsinger.de/sternsingen/sternsinger-empfang-im-bundeskanzleramt/
https://www.sternsinger.de/sternsingen/sternsinger-empfang-beim-bundespraesidenten/