Rewizyta ukraińskiego ministra kultury w Berlinie i niemieckie programy pomocowe dla Ukrainy w sferze kultury
#kultura #Niemcy #Ukraina #finansowanie #pomoc #Roth #BKM #Tkaczenko
W dniu 29.08.2022 r. minister stanu ds. kultury Claudia Roth spotkała się w Berlinie z ukraińskim ministrem kultury Ołeksandrem Tkaczenką, w ramach rewizyty jej pobytu w Odessie w czerwcu br. Rozmowy toczyły się przede wszystkim na temat aktualnej sytuacji sceny kulturalnej w Ukrainie podczas wojny z agresorem rosyjskim.
Roth zapewniła o nieprzerwanej solidarności Niemiec z Ukrainą w sferze polityki kulturalnej i medialnej: „Będziemy w dalszym ciągu wszelkimi siłami chronić ukraińską kulturę oraz ukraińskich twórców kultury i mediów, którzy musieli ratować się ucieczką, i pomagać im, by mogli kontynuować swą pracę w Niemczech”. Oświadczyła też, że Niemcy będą w sposób zdecydowany przeciwdziałać rosyjskiej propagandzie i szerzeniu dezinformacji.
Urząd pełnomocnika rządu federalnego ds. kultury i mediów (BKM) wyasygnował w 2022 r. środki w wysokości 20 mln euro na pomoc finansową dla Ukrainy w obszarze kultury. W ramach tej kwoty na ochronę ukraińskich skarbów kultury i digitalizację zasobów archiwalnych zagwarantowano ok. 4 mln euro; na stypendia, honoraria i programy rezydencyjne dla ukraińskich artystów, twórców kultury, filmu i mediów ‒ ok. 6 mln euro; na wspieranie ukraińskich mediów na uchodźstwie ‒ ok. 3,5 mln euro; na pracę programową „Deutsche Welle” ‒ ok. 4 mln euro. Ponadto przewidziano także dotowanie (ok. 2,5 mln euro) różnego rodzaju ofert kulturalnych i imprez o charakterze społeczno-kulturalnym w obszarze inicjatyw obywatelskich.
BKM wspiera także (wspólnie ze stowarzyszeniem Deutscher Bühnenverein) teatry w Niemczech angażujące artystów ukraińskich, którzy uciekli przed wojną. Instytucje te mają włączać ich do produkcji teatralnych i tanecznych oraz różnego rodzaju performance, aby stworzyć im szanse na zatrudnienie i umożliwić zetknięcie się z niemiecką sceną kulturalną.
Istnieje też specjalny program dotacyjny na dofinansowanie ofert kulturalnych dla dzieci i młodzieży, które musiały uciekać z Ukrainy i przybyły do Niemiec. Wsparcie finansowe mogą otrzymać instytucje, które będą organizowały np. spotkania literackie, koncerty i spektakle teatralne. Do 22 maja br. nadesłano ok. 400 wniosków o dofinansowanie w ramach tego programu. W związku z tym BKM wraz z Krajową Fundacją Kultury, władzami Badenii-Wirtembergii, Nadrenii Północnej-Westfalii oraz Saksonii-Anhalt podwyższyły łączną kwotę dotacji przeznaczoną na ten program o ponad 1 mln euro.
Dodatkowe środki zostały też przeznaczone na program stypendialny „Memory Work”, realizowany przez Bundesstiftung zur Aufarbeitung der SED-Diktatur (finansowany przez BKM). Program jest skierowany zwłaszcza do osób z Ukrainy, Białorusi i Rosji, które musiały ratować się ucieczką przed wojną. Mogą z niego korzystać pracownicy instytucji zajmujących się rozrachunkiem z przeszłością, osoby uczestniczące w projektach dotyczących kultury pamięci, pracownicy niezależnych archiwów, muzeów i organizacji pozarządowych. Wspierane są projekty zajmujące się despotyzmem, tyranią i dyktaturą, które w ramach kilkumiesięcznego stypendium będą realizowane w Niemczech. Można uzyskać na ten cel stypendium w wysokości 2,5 tys. euro miesięcznie; możliwe jest także otrzymanie dodatku rodzinnego.
Oprócz tego utworzona została (z inicjatywy BKM i Ministerstwa Spraw Zagranicznych) Sieć Ochrony Dóbr Kultury w Ukrainie (Netzwerk Kulturschutz in der Ukraine) skupiająca przedsięwzięcia pomocowe dla ponad 400 muzeów i 3 tys. miejsc kultury w Ukrainie. Zajmuje się ona zbieraniem informacji dotyczących sytuacji zagrożenia obiektów kultury na miejscu i koordynowaniem programów pomocowych na arenie międzynarodowej. Centrum dowodzenia i partnerem do rozmów Sieci jest stowarzyszenie ICOM Deutschland. W sieci są reprezentowane m.in. takie instytucje jak: Deutsche Nationalbibliothek, Bundesarchiv, Deutsches Archäologisches Institut, Stiftung Preußischer Kulturbesitz, Kulturstiftung der Länder oraz niemiecki oddział UNESCO-Kommission.
Dla twórców filmowych, którzy musieli uciekać z kraju, BKM stworzył możliwość ubiegania się o środki w ramach tzw. Pomocy natychmiastowej. Udostępniono na ten cel z budżetu BKM kwotę 1 mln euro. Przyznano też wsparcie finansowe w wysokości 800 tys. euro dla funduszu JX-Fund, który jest wspólną inicjatywą międzynarodowej organizacji pozarządowej Reporter ohne Grenzen, fundacji Schöpfling Stiftung oraz Rudolf Augstein Stiftung. Podniesiono też dotacje dla Europäisches Zentrum für Presse- und Medienfreiheit w Lipsku o 200 tys. euro, co pozwoli na przyznawanie dalszych stypendiów twórcom medialnym.
W ramach programu dotacyjnego NIPKOW Programm, który umożliwia zagranicznym twórcom filmowym kontynuowanie pracy nad filmem dzięki kilkumiesięcznym stypendiom, BKM wraz z organem odpowiedzialnym za finansowanie filmów i rozwój branży filmowej Medienboard Berlin-Brandenburg zainicjował Program pomocy w nagłych wypadkach dla zagrożonych filmowców z Ukrainy, Białorusi i Rosji. Mogą oni realizować swą twórczość podczas 6-miesięcznego pobytu stypendialnego w Berlinie. Oprócz finansowego wsparcia otrzymują też profesjonalną opiekę psychologiczną oraz wsparcie organizacyjne.
BKM uruchomił ponadto specjalną wewnętrzną grupę roboczą ds. Ukrainy (Taskforce Ukraine), która łączy w sieci różnorodne przedsięwzięcia pomocowe obejmujące sferę polityki kulturalnej i medialnej. (MWM)
1 września 2022