Pomnik ku czci ofiar komunistycznej przemocy
#pomnik #komunizm #ofiary #NRD #Radadoradcza #Grütters
W dn. 17 czerwca 2020 r., w 67. rocznicę powstania robotniczego w Berlinie wschodnim i na terenie b. NRD (17.06.1953), ukonstytuowała się 9-osobowa Rada doradcza ds. Pomnika ofiar komunistycznej przemocy (Mahnmahl für die Opfer kommunistischer Gewaltherrschaft). Rada będzie organem doradczym przy opracowaniu koncepcji pomnika, która zostanie przygotowana wspólnie przez fundację Bundesstiftung zur Aufarbeitung der SED-Diktatur oraz stowarzyszenie Union der Opferverbände kommunistischer Gewaltherrschaft (UOKG), zrzeszające ok. 40 organizacji ofiar komunistycznego terroru.
Decyzja o budowie pomnika i miejscu upamiętnienia ofiar komunistycznej opresji została podjęta przez Bundestag w grudniu 2019 r. Pomnik ma się stać miejscem przypominania o bezprawiu dyktatury SED, a jednocześnie ma uświadamiać przyszłym pokoleniom niebezpieczeństwa i skutki działania systemów totalitarnych i dyktatorskich; ma być wyrazem docenienia pokojowego ruchu oporu i wskazywać na znaczenie demokracji i praworządności.
Minister stanu ds. kultury Monika Grütters zwróciła uwagę, że monument ten ma być poświęcony pamięci „niezliczonej rzeszy kobiet, mężczyzn, ludzi młodych i dzieci, które stały się ofiarami komunizmu, dyktatury, samowoli i opresji”; będzie obejmował wszystkich tych, którzy z uwagi na pochodzenie społeczne, nonkonformistyczne zachowanie bądź chęć „życia inaczej”, czy też zamiar opuszczenia NRD byli aresztowani, dyskryminowani i pozbawieni szans życiowych.
Grütters podkreśliła, że przyszły pomnik ma się stać miejscem przestrogi i przypominania o dyktaturze i ruchu oporu; ma też w sposób zdecydowany uświadamiać takie wartości, jak: wolność, demokracja i prawa człowieka. Zostanie w nim uczczona pamięć o tych obywatelach, którzy mieli odwagę, by przeciwstawić się dyktaturze komunistycznej i stawić opór władzy.
W skład Rady doradczej weszli świadkowie czasu oraz przedstawiciele nauki i polityki; wśród nich znaleźli się m.in.: Marianne Birthler (b. pełnomocnik rządu RFN ds. akt Stasi b. NRD, BStU); prof. Jörg Ganzenmüller (Universität Jena); prof. Ines Geipel (przewodnicząca stowarzyszenia Doping-Opfer-Hilfevereins, wykładowca w Hochschule für Schauspielkunst w Berlinie); Christiane Lieberknecht (b. premier Turyngii); Gesine Oltmanns (działaczka na rzecz praw obywatelskich, aktywna uczestniczka demonstracji poniedziałkowych w Lipsku przed upadkiem NRD); prof. Leo Schmidt (Brandenburgische Technische Universität Cottbus); prof. Claudia Weber (Universität Viadrina we Frankfurcie n. Odrą) i in.
W najbliższych tygodniach Rada wypracuje kluczowe założenia dotyczące projektu pomnika. Będą one stanowiły podstawę do wypracowania merytorycznej koncepcji, która ma być gotowa późną jesienią 2020 r. Na temat usytuowania pomnika i kosztów jego budowy Bundestag podejmie decyzję podczas odrębnego posiedzenia. Następnie zostanie ogłoszony konkurs na jego projekt architektoniczny. (MWM)