Plebiscyt 1920 r. upamiętniony przez polski Sejm

#Warmia #Mazury #Powiśle #plebiscyt

Prezydium Sejmu przedstawiło 23 lipca 2020 r. projekt uchwały w sprawie upamiętnienia 100. rocznicy plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu. Rocznica plebiscytu minęła 11 lipca, a uchwała dotycząca jego upamiętnienia została przyjęta przez aklamację.

Na mocy traktatu wersalskiego z 1919 r., kończącego I wojnę światową, o przyłączeniu tego spornego obszaru do Polski lub Prus Wschodnich miał zadecydować plebiscyt. Strona polska utrzymywała, że ok. 80% mieszkańców tych obszarów posługuje się językiem polskim. Plebiscyt objął część Warmii, Mazur i Powiśla (15 powiatów), a jego wyniki były niekorzystne dla Polski, do której przyłączono jedynie 8 gmin.

Mimo zdecydowanego zwycięstwa Niemiec, Polacy prowadzili przed plebiscytem kampanię na rzecz wyboru opcji polskiej. Uchwała przyjęta przez Sejm w 100. rocznicę plebiscytu wspomina o działalności Mazurskiej Partii Ludowej oraz trudnym położeniu osób, które zaangażowały się w działalność propolską. Jednocześnie mowa jest w niej o nieuczciwych praktykach, do których posunęła się strona przeciwna, np. przekupstwie czy aktach przemocy. Przyłączenie obszaru plebiscytowego do Polski nastąpiło dopiero po II wojnie światowej w 1945 r.

Wśród przyczyn niekorzystnego wyniku plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu wymienić można prowadzoną w tym czasie wojnę polsko-bolszewicką oraz działalność niemieckiego aparatu państwowego na terenach plebiscytowych, a także zdecydowaną przewagę środków na finansowanie kampanii propagandowej przeznaczonych przez stronę niemiecką. Często przywoływanym aspektem, który odegrał kluczową rolę, jest także stronniczość Komisji Międzysojuszniczej czuwającej nad przebiegiem plebiscytu oraz udział w głosowaniu osób urodzonych na obszarze plebiscytowym, ale mieszkających w głębi Niemiec. (MBu)

https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=09DE55369D1EB9A3C12585AE0027AB7E