Dyskusja wokół inskrypcji na kopule Humboldt Forum w Berlinie
#kultura #historia #HumboldtForum #kopuła #Roth
W ostatnim czasie ponownie odżyła dyskusja wokół inskrypcji na kopule Humboldt Forum, będącej kopią tej, która została zainstalowana na polecenie pruskiego króla Friedricha Wilhelma IV (1795-1861). Złoty napis na kopule jest cytatem z Dziejów Apostolskich i Listu św. Pawła do Filipian i odwołuje się do prawd wiary chrześcijańskiej. Sprawa inskrypcji, jak też krzyża zamieszczonego na kopule nadal budzi wiele kontrowersji i protestów. Ich przeciwnicy argumentują, że symbole te kolidują z zasadniczą ideą Humboldt Forum świadczącą o jego wielokulturowym charakterze.
Swe zdecydowane stanowisko w tej sprawie wyraziła również minister stanu ds. kultury Claudia Roth (2.11.2022). Uważa ona za rzecz zadziwiającą i pewne „zaślepienie” wobec historii, żeby sądzić, iż owa zestawiona przez króla Prus z dwóch cytatów biblijnych inskrypcja na jego rezydencji zamkowej jest jedynie „apolityczną oznaką religijności”.
W jej ocenie chodzi przecież o budowlę zamkową w centrum Berlina, a nie o świątynię, i to w czasie, kiedy Friedrich Wilhelm IV był zajęty przede wszystkim tym, by stłumić ów ważny ruch demokratyczny 1848/1849 i przeciwstawić się jakiemukolwiek postępowi demokratycznemu. Tym samym, twierdzi Roth, powołując się na opinię wielu historyków, owa inskrypcja jest jednoznacznie „przesłaniem politycznym”, które miało stanowić podbudowę jego roszczeń do panowania, wynikających z woli samego Boga.
Roth oświadczyła natomiast jasno: „nasza konstytucja” i „nasza demokracja” kontynuują linię wyznaczoną przez tradycje ruchów demokratycznych 1848 i 1849 r. oraz konstytucji uchwalonej w Kościele św. Pawła we Frankfurcie nad Menem (Paulskirchenverfassung), a nie linię wyznaczoną przez „represyjnego” króla i cesarza, który swe prawo do sprawowania władzy opierał wyłącznie na Bogu, a nie na władzy i samostanowieniu narodu. Roth podkreśliła, że rząd federalny czuje się zobowiązany do tego, by hołdować tradycjom demokratycznym. Cieszy ją więc to, że obecnie toczy się krytyczna dyskusja wokół inskrypcji. Za słuszne uważa fakt, iż Humboldt Forum chce się zająć historią odbudowanego zamku w sposób krytyczno-artystyczny. Do zadań intendenta HF należy bowiem zmierzenie się z miejscem, w jakim znajduje się Humboldt Forum, którym jest Zamek Berliński. Swe stanowisko w tej sprawie przedstawił on już w listopadzie 2021 r. Radzie Fundacji Stiftung Humboldt Forum im Berliner Schloss, której przewodniczącą była wówczas ówczesna minister stanu ds. kultury Monika Grütters (CDU).
Obecny projekt artystyczny przewiduje czasowe „przenikanie” zrekonstruowanej inskrypcji z alternatywnymi, komentującymi i refleksyjnymi tekstami. Aktualnie sprawdzane są techniczne możliwości takiego rozwiązania. Projekt miałby umożliwić zachowanie inskrypcji i jednoczesne pokazanie, że HF podchodzi do jej wymowy w sposób zdystansowany. Takiemu rozwiązaniu nie sprzeciwia się minister Roth, jednak jest ono krytykowane przez partie CDU/CSU. Rzeczniczka ds. kultury i mediów frakcji unijnej w Bundestagu Christiane Schenderlein (CDU) poinformowała, że inskrypcja musi pozostać widoczna i jej frakcja „stanowczo odrzuca” pomysł „przenikania” tekstów.
Przewodniczący Ewangelickiej Grupy Roboczej (EAK) kraju Berlin i Brandenburgia Günter Nooke zarzucił natomiast minister Roth „brak tolerancji wobec wiary chrześcijańskiej i wobec własnych korzeni historyczno-kulturowych”. Odniósł się tu do słów Roth, jakoby krzyż i inskrypcja stały w sprzeczności z opowiadaniem się HF za otwartością na świat. Gmach HF łączy zbiory etnologiczne Berlina, wskazuje Nooke, i chce je eksponować w szerokim wymiarze, z uwzględnieniem wielu religii, również mając na uwadze udział kościołów w praktykach kolonializmu. (M. Wagińska-Marzec)
10 listopada 2022
https://hpd.de/artikel/debatte-um-bibeltext-an-schlosskuppel-20807
https://www.domradio.de/artikel/kreuz-und-bibelzitate-ueber-humboldt-forum-bleiben-umstritten