Decyzja parlamentu francuskiego o zwrocie dzieł sztuki zrabowanych przez narodowych socjalistów
#sztuka #restytucja #Niemcy #Francja #IIwojnaświatowa
W dniu 25 stycznia 2021 r. parlament francuski zadecydował jednogłośnie o zwrocie spadkobiercom dawnych właścicieli 15 dzieł sztuki znajdujących się w zbiorach państwowych, które zostały zagrabione przed i w czasie II wojny światowej przez narodowych socjalistów. Wśród nich są zwłaszcza dzieła Marca Chagalla i Gustawa Klimta. W sporze wokół restytucji dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów Francja czyni postępy, napisała Michaela Wiegel we „Frankfurter Allgemeine Zeitung”.
Musée d`Orsey w Paryżu chce zwrócić obraz „Róże pod drzewami” („Rosiers sous les arbres”) Gustava Klimta (z 1905 r.) prawowitym spadkobiercom. Dzieło to zostało nabyte do kolekcji narodowych Francji w 1980 r. Wnikliwe badania przeprowadzone w ostatnich latach dowiodły, że obraz ten należał przed II wojną światową do mieszkającej w Wiedniu żydówki Eleonore Stiasny. Musiała ona wystawić obraz na licytację po aneksji Austrii w 1938 r., zanim została deportowana i zamordowana przez narodowych socjalistów.
Francuska minister kultury Roselyne Bachelot przyznała, że decyzja, którą podjęto w kwestii restytucji, jest niewątpliwie trudna, gdyż oznacza pozbycie się mistrzowskiego dzieła z narodowych kolekcji; a na dodatek jest to jedyne dzieło Gustava Klimta, jakie Francja posiada. Decyzja ta jest jednak konieczna, stwierdziła Bachelot, gdyż 83 lata po przymusowym wystawieniu obrazu na aukcji przez Norę Stiasny jest to „urzeczywistnienie pewnego aktu sprawiedliwości”.
Również Centrum Pompidou podjęło decyzję o zwrocie dzieła Marca Chagalla „Ojciec” („Le Père”) rodzinie polsko-żydowskiego muzyka Davida Cendera, który przeżył holocaust i w 1958 r. wyemigrował do Francji. Wspomniane dzieło M. Chagalla zostało włączone do francuskich zbiorów narodowych w 1988 r.
Minister Bachelot przyznała, że jest poruszona tym faktem i zwróciła uwagę na jego doniosłość, gdyż po raz pierwszy w powojennej historii zdarzyło się, że uchylona została zasada niezbywalności publicznych kolekcji dzieł sztuki i rząd uchwalił tekst ustawy, który umożliwia restytucję dzieł sztuki ze zbiorów publicznych; dzieł, które podczas II wojny światowej zostały na całym świecie zrabowane bądź nabyte w czasie okupacji w niejasnych okolicznościach w ramach akcji antysemickich i prześladowania Żydów. Ustawa ta musi być jeszcze przyjęta przez Senat. Stosowne glosowanie jest przewidziane w dniu 15 lutego br.
Według danych francuskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych w latach 1939-1945 we Francji zarekwirowano ok. 100 tys. dzieł sztuki. Po wojnie 60 tys. dzieł zostało odnalezionych w Niemczech i zwróconych Francji; z tego 45 tys. obrazów zostało w okresie 1945-1950 oddanych ich prawowitym właścicielom. Na początku lat 50. Francja sprzedała ok. 13 tys. dzieł sztuki zrabowanych przez narodowych socjalistów. (MWM)
28 stycznia 2022
https://www.deutschlandfunk.de/frankreichs-parlament-beschliesst-rueckgabe-von-ns-raubkunst-102.html
https://www.dw.com/de/ns-raubkunst-gem%C3%A4lde-kehrt-nach-frankreich-zur%C3%BCck/a-54487429