Apel o zmianę niektórych patronów berlińskich ulic i placów
#Niemcy #Berlin #antysemityzm #ulice #nazwy
Pełnomocnik władz Berlina ds. zwalczania antysemityzmu Samuel Salzborn przedstawił opracowanie, w którym poddano analizie nazwy ulic i placów w stolicy Niemiec. Autor powstałego od maja do października 2021 r. na zlecenie władz Berlina i liczącego 340 stron dossier, politolog Felix Sassmannshausen z Lipska, przedstawił listę 290 ulic i placów, których patroni mogli wyrażać opinie antysemickie, podzielać antyżydowskie stereotypy lub tylko ‒ jak Konrad Adenauer ‒ bagatelizować odradzanie się antysemityzmu w RFN lat pięćdziesiątych. Autor opracowania w 101 przypadkach zaleca zmianę nazwy ulic i placów natychmiast albo też po przeprowadzeniu badań uzupełniających. Dotyczy to zwłaszcza takich postaci, jak Martin Luther (dziesięć ulic), Carl Moritz Arndt, przeciwnik Hitlera pastor Martin Niemöller i Richard Wagner. Z niemieckiej stolicy zniknąć miałyby też nazwy ulic wzięte od oper Wagnera i bohaterów jego dzieł operowych (Tannhäuserstrasse, Walkürenstrasse, Lohengrinstrasse). Sugeruje się zmianę nazwy ulicy Cosimy Wagner.
W pozostałych przypadkach dossier zaleca dalsze badania oraz „kontekstualizację” patronów ulic za pomocą tablic, plakatów czy uzupełnień na internetowych planach miasta („digitalna kontekstualizacja”). Oznaczałoby to umieszczenie informacji, że Maksymilian Kolbe był antysemitą.
Lista postaci, które w myśl tych propozycji miałyby zostać poddane dalszym badaniom, obejmuje kilka epok, jest różnorodna i niekiedy zaskakująca. Znajdują się na niej osobistości z Niemiec i z zagranicy, począwszy od średniowiecza (Jan Hus, także Hussittenstrasse, czyli ulica Husytów) poprzez reformację (Jan Kalwin, Filip Melanchton, Ulrich Zwingli). Są wśród nich Johann Wolfgang Goethe, Immanuel Kant, Johann Gottfried Herder, Johann Gottlieb Fichte, Georg W. F. Hegel, Otto von Bismarck, Arthur Schopenhauer, Theodor Fontane, bracia Grimm, a nawet Thomas Mann.
Są też postaci z kręgów antyhitlerowskiej opozycji, zamordowane w ostatnim okresie istnienia III Rzeszy: Carl von Goerdeler, Johannes Popitz i Ulrich von Hassell.
Wśród postaci z zagranicy na liście znaleźli się także Erazm z Rotterdamu, Wolter, lord Byron, Pius XII (Pacellistrasse), August Strindberg, Jules Verne, Alfred Nobel (antysemickie motywy odnaleziono w jego listach), Charles Lindbergh, Jan Sibelius, Pierre de Coubertin. Z Polaków jest wspomniany wyżej o. Kolbe. Zaskakuje obecność socjaldemokratycznego premiera Szwecji, zamordowanego w 1986 r. Olofa Palmego, któremu autor zarzucił krytyczny stosunek do syjonizmu i polityki Izraela na Bliskim Wschodzie.
Propozycje wywołały protesty m. in. przedstawiciela Fundacji Konrada Adenauera. Komentarze czytelników pod informującym o propozycjach konserwatywnym dzienniku „Die Welt” były przeważnie negatywne. (SŻ)
16 grudnia 2021